Και ενώ για πολλές χώρες η πιο γρουσούζικη μέρα είναι η Παρασκευή, για την Ελλάδα και την Ισπανία θεωρείται η Τρίτη και 13. Κάθε λαός έχει τις δικές του δεισιδαιμονίες και προλήψεις. Για τους ισπανόφωνους και την Ελλάδα καταρχήν, η ημέρα Τρίτη θεωρείται κακή από μόνη της, ενώ όταν συμπέσει με τον αριθμό 13 μετατρέπεται σε “αποφράς των αποφράδων” όπως πολύ κωμικά έλεγε ο αξέχαστος Νίκος Σταυρίδης στην ταινία “Τρίτη και 13”.
En martes, ni te cases
Οι Ισπανόφωνοι έχουν παροιμία για να δείξουν πόσο κακή μέρα είναι η Τρίτη, η οποία λέει: «En martes, ni te cases, ni te embarques, ni de tu casa te apartes» («Την Τρίτη, μη παντρεύεσαι, μη ξεκινάς ταξίδι και μη φεύγεις από το σπίτι σου»). Κάτι ανάλογο ισχύει και σε εμάς καθότι οι προληπτικοί την Τρίτη αποφεύγουν να αρχίσουν οποιαδήποτε εργασία, να επιχειρήσουν ταξίδι ή να τελέσουν αρραβώνα.
Η Άλωση της Πόλης
Ειδικότερα για την ελληνική παράδοση, η Τρίτη θεωρείται γρουσούζικη, διότι όπως λέει η ιστορία ήταν ημέρα αυτή όταν η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων (Τρίτη 29 Μαΐου 1453). Μάλιστα, το άθροισμα της χρονολογίας (1+4+5+3) μας κάνει 13, οπότε είναι ένας λόγος ακόμα η Τρίτη και 13 να θεωρείται γρουσούζικη.
Η εξήγηση της δεισιδαιμονίας πρέπει να αναζητηθεί, κατά τον “πατέρα” της ελληνικής λαογραφίας, Νικόλαο Πολίτη, σε αστρολογικές προβλέψεις. Σύμφωνα με αυτές, την Τρίτη κυρίαρχος είναι ο πλανήτης Άρης (αγγλιστί “Mars”, εξ ού και σε πολλές γλώσσες η Τρίτη έχει πάρει το όνομά της από τον Άρη, όπως στα ισπανικά που είναι “martes” ή στα γαλλικά που είναι “mardi”), ενώ σε κάποια ώρα της ημέρας (η «κακιά ώρα») επικρατεί μαζί με τον πλανήτη Κρόνο. Γι’ αυτό η ώρα αυτή καθίσταται ιδιαίτερα επικίνδυνη. Επειδή, όμως, κανείς δεν μπορεί να την προσδιορίσει, ολόκληρη η Τρίτη αντιμετωπίζεται ως γρουσούζικη ημέρα.
Γιατί 13;
Όσο για το 13 θεωρείται ο κατεξοχήν κακότυχος αριθμός, που σπάει την αρμονία του 12 (12 Θεοί του Ολύμπου, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 φυλές του Ισραήλ, 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ιμάμηδες κλπ). Με την προσθήκη του αριθμού 1 σχηματίζεται η αρχή ενός νέου κύκλου. Το άγνωστο, που αντιπροσωπεύει ο αριθμός 13, προκαλεί ανησυχία στους ανθρώπους κι έτσι άρχισαν να το συνδέουν με ατυχή γεγονότα.
Λέγεται ότι βασιλιάς Φίλιππος ο Β’ της Μακεδονίας πέθανε λίγο καιρό αφότου έβαλε το άγαλμά του δίπλα στα 12 αγάλματα των Ολύμπιων θεών, σπάζοντας την αρμονία του 12. Επίσης στο Μυστικό Δείπνο ήταν 12+1=13 παρόντες καθώς ο 13ος ήταν ο Ιούδας που πρόδωσε το Χριστό, ενώ το 13ο κεφάλαιο της Αποκάλυψης μιλάει για τον Αντίχριστο και το τέρας, τις δημιουργίες του Διαβόλου. Στις κάρτες Ταρώ η κάρτα του θανάτου έχει τον αριθμό 13 επάνω της.
Η αξέχαστη ελληνική ταινία
Για όσους δεν πιστεύουν σε δεισιδαιμονίες και γρουσούζικες ημέρες, τέτοιες προλήψεις μπορεί να θεωρούνται κωμικές. Γι’ αυτό και ένας από τους μεγάλους Έλληνες σεναριογράφους, ο Γιώργος Λαζαρίδης έγραψε το σενάριο μιας ολόκληρης ταινίας που βασιζόταν στις προλήψεις και ειδικά για την Τρίτη και 13, με τον αξέχαστο Σταυρίδη να αποδίδει τέλεια το ρόλο του προληπτικού. Σας παραθέτουμε ένα απόσπασμα για να ξορκίσουμε το… κακό της μέρας!
Η Σοφία Βέμπο και η Τρίτη και 13
Τέλος αξίζει να αναφερθούμε και στο εμβληματικό τραγούδι “Ο μήνας έχει 13” του Μάνου Χατζηδάκι που ακούστηκε από τα χείλη της Σοφίας Βέμπο στην ταινία “Στέλλα”.
